Phân loại xúc tác

[integchimie]

Các chất xúc tác có thể được phân loại theo nhiều tiêu chuẩn tùy thuộc vào mục đích nghiên cứu và sử dung. Thông thường ta phân loại theo 2 cách : theo sự phân bố của chất xúc tác trong hỗn hợp phản ứng và theo loại phản ứng.
1) phân loại theo sự phân bố thì ta có xúc tác đồng thể và xúc tác dị thể.
a) Xúc tác đồng thể: chất xúc tác và chất phản ứng nằm trong cùng một pha. Ví dụ như xúc tác H+ trong phản ứng ester hóa. Các chất xúc tác vô cơ đồng thể thường là các phức chất vô cơ hoặc phức chất cơ kim. Ưu điểm của xúc tác đồng thể là hoạt tính cao vì nó phân bố đồng pha với tác chất phản ứng. Nhược điểm là độ chọn lọc không cao , tạo sự phức tạp trong việc thu hồi xúc và gây ô nhiễm môi trường vì sử dụng lượng tương đối lớn và các dung môi đi kèm để hòa tan xúc tác vào tác chất.
b) Xúc tác dị thể: chất xúc tác và chất phản ứng nằm ở 2 pha khác nhau. Sự xúc tác chỉ diễn ra trên bề mặt tiếp xúc giữa chất xúc tác và tác chất. Các chất xúc tác dị thể bao gồm các kim loại, oxid và một số hợp chất cơ kim. Ưu điểm của xúc tác dị thể là độ chọn lọc cao , lượng xúc tác ít , không gặp nhiều khó khăn trong việc tách sản phẩm và xúc tác , đảm bảo phản ứng được tiến hành liên tục , không gây ô nhiễm môi trường, khả năng tái sử dụng cao. Nhược điểm : hoạt tính không cao do diện tích tiếp xúc hạn chế , khó nghiên cứu vì đây là hiện tượng bề mặt diễn ra phức tạp ở mức độ phân tử.